Ποια η θέση και ποιο το μέλλον της Ελλάδας στην Ευρώπη;

Ομιλία μου σε εκδήλωση που διοργάνωσε την 7η Ιουνίου 2012 ο Όμιλος Προβληματισμού για τον Εκσυγχρονισμό της Κοινωνίας μας (ΟΠΕΚ) με θέμα " Ποια η θέση και ποιο το μέλλον της Ελλάδας στην Ευρώπη" με τη συμμετοχή και των Γιάννη Βούλγαρη, Τάκη Ιωακειμίδη,Ηλία Κανέλλη και Γιώργου Παγουλάτου.

30 περίπου χρόνια από την είσοδο της Ελλάδας στην ευρωπαϊκή οικογένεια. 10 χρόνια με το ευρώ στην τσέπη μας. Και κάπου ανάμεσα σε αυτές τις δύο ιστορικές περιόδους , 20 χρόνια πριν, ιδρύθηκε ο ΟΠΕΚ φιλοδοξώντας να προετοιμάσει την ελληνική κοινωνία για τα απαραίτητα βήματα εκσυγχρονισμού και εξευρωπαισμού της χώρας.

Σήμερα, 20 χρόνια μετά, εδώ στον ΟΠΕΚ, συζητάμε για τη θέση και το μέλλον της Ελλάδας στην Ευρώπη υπό δραματικά διαφορετικές συνθήκες.

Η χώρα βρίσκεται ένα βήμα πριν την έξοδό της από ευρωζώνη και πιθανά από την ΕΕ. Από μια ΕΕ που φαίνεται ότι με αφορμή την κρίση στη Ελλάδα συνειδητοποίησε προβληματικές και εσφαλμένες πολιτικές ,αδυναμίες στην αρχιτεκτονική της ευρωζώνης και όπως συνήθως συμβαίνει,  διαφαίνεται ότι έστω  με αρκετή καθυστέρηση, θα πάρει τις σωστές αποφάσεις.

Στην παρέμβασή μου  επιδιώκω να αναδείξω μια , από τις πολλές,  πτυχές του θέματος  που συζητάμε σήμερα.

 Η Ελλάδα έχει θέση και μέλλον στην Ευρώπη αρκεί η κεντρική γενιά να ανασύρει  την ελπίδα, το πάθος και την αποφασιστική ορμή   να δουλέψει για το σκοπό αυτό. Εφόσον δηλαδή οι νέοι μας, οι παραγωγικές δυνάμεις και τα δυναμικά στρώματα ενσυνείδητα πιστέψουν σε ένα νέο αφήγημα για τη χώρα με πρωταγωνιστές  τους ίδιους και ανοίξουν νέους δρόμους για την κοινωνία.  όπου το  διαρκές και κεντρικό αίτημα μιας καλύτερης ζωής για όλους  θα  είναι  αποτέλεσμα μια διαδικασίας συλλογικής αυτογνωσίας και  συμφωνίας

Η θέση μου αυτή πατάει σε τρείς άξονες για τους οποίους και σύντομα θα μιλήσω.

1 Μια πολιτική πολιτισμού που θα στηρίξει το νέο αυτό αφήγημα για να απαλλαγούμε από μια  αυτοκαταστροφική παιδεία , που πρέπει να αλλάξει.

2. Ένας εντατικός διάλογος για πολιτικές που θα προτείνουν ρεαλιστικές λύσεις και θα επαναφέρουν στο κοινωνικό μας λεξιλόγιο και στο συλλογικό μας υποσυνείδητο έννοιες  όπως  «παράγω», «δημιουργώ», «συμμετέχω», «προσφέρω».  «μορφώνομαι», «αγωνιώ», «αναζητώ», «σέβομαι».

3. Πολιτική εκπροσώπηση της γενιάς αυτής.

Πριν όμως αναφερθώ  στα παραπάνω, θέλω να κάνω δυο αναγκαίες διευκρινήσεις.

Η πρώτη είναι  ότι δεν μπορώ και δεν θέλω να μιλήσω για το ενδεχόμενο η χώρα να είναι ερείπια ύστερα από λίγες εβδομάδες. Δεν μπορώ να μιλήσω για αφηγήματα, πολιτικές, νέες συλλογικότητες, νέα γενιά αν η πατρίδα μας αντιμετωπίσει άμεσα  τον  όλεθρο της εξαθλίωσης, της απομόνωσης και της υπονόμευσης της δημοκρατίας, των θεσμών και της λειτουργίας της.

 Τοποθετούμαστε όλοι σε μια ιστορική στιγμή που παρά τα αντίθετα μηνύματα οφείλουμε, έχοντας την αίσθηση του κατεπείγοντος, να διαθέσουμε όλη μας τη δύναμη για να αντιμετωπίσουμε την κρίση αλλά παράλληλα  να σχεδιάζουμε συλλογικά για ένα καλύτερο μέλλον, Δηλαδή  για το πώς   
σε 10-20 χρόνια από σήμερα θα είμαστε ένα αναπτυγμένο κοινωνικά, πολιτικά και οικονομικά Κράτος .

Με ποιες νοοτροπίες, ποια δημόσια ήθη, ποια διδάγματα, ποιο προσανατολισμό, ποιους θεσμούς και ποιους πολιτικούς θα πορευτούμε 

Πώς θα δημιουργήσουμε ένα πλαίσιο όπου ο καθένας θα αισθάνεται ότι μπορεί να πετύχει όσα επιδιώκει και ονειρεύεται.

Η δεύτερη διευκρίνιση είναι, ότι ο εντοπισμός « μιας κάποιας λύσης» σε μια συγκεκριμένη γενιά και η ανάδειξη ενός γενεακού χάσματος  ίσως αποτελεί σημάδι σημαντικής υστέρησης μιας κοινωνίας. Αναγνωρίζω και σέβομαι τους κόπους και θυσίες όλων των γενεών, την πείρα τους  και όσα αυτές κόμισαν και κομίζουν χωρίς όμως να θέλω να επιβαρύνομαι με την αρνητική τους κληρονομιά.  Αναγνωρίζω τις πολιτικές και κοινωνιολογικές θεωρίες, τις ιδεολογικές προσεγγίσεις που απορρίπτουν μια γενεακή θεώρηση των πραγμάτων και αντιμετώπιση των πολιτικών ζητουμένων. Αναγνωρίζω, όμως, και την πραγματικότητα που έχει διαμορφωθεί γύρω μου και αναγκαστικά η όποια ανάλυση περνάει μέσα και από αυτή. Μια πραγματικότητα που διαμορφωνόταν στη χώρα αλλά και σε ολόκληρο τον ευρωπαϊκό νότο δημιουργώντας νέες ανισότητες, απομόνωση και διέυρυνση του αριθμού όσων βρίσκονταν εκτός συστήματος,  παραγωγής, εργασίας, πολιτικής κοκ, εξέλιξη για την οποία η Ευρώπη φέρει και αυτή μεγάλη ευθύνη.

Ποια τα χαρακτηριστικά, λοιπόν, της γενιάς αυτής και ποιες οι προϋποθέσεις δημιουργίας ενός εθνικού  αφηγήματος με κεντρικό άξονα μια νέα πολιτική πολιτισμού και παιδείας;

Είναι η πρώτη γενιά μεταπολεμικά που δεν ζει με την προσδοκία μιας καλύτερης πραγματικότητας αν και  συγκεντρώνει τα περισσότερα προσόντα και τις περισσότερες δεξιότητες. Πιστεύει όμως στις δυνατότητές της, αλλά και στο ότι η Ευρώπη είναι το περιβάλλον, μέσα στο οποίο μπορεί να τις αξιοποιήσει αφού είναι μια κοινότητα που έχει ωφελήσει την Ελλάδα .

 Μια γενιά, όμως,  εγκλωβισμένη σε περιστασιακές θέσεις εργασίας- ακόμα και για τους νέους υψηλής εξειδίκευσης- με ελάχιστα δικαιώματα ή καταδικασμένη στην ανεργία .

Μια γενιά που ένα κομμάτι της βρισκόταν στο οικονομικό και κοινωνικό περιθώριο ακόμα και στα χρόνια της ευημερίας, στην παρανομία και τη μαύρη εργασία, εκτεθειμένοι στην εργοδοτική αυθαιρεσία

Οι έννοιες της απόκτησης ιδιοκτησίας, της αποταμίευσης, της σταθερής εργασίας, της ασφάλειας ακόμα και της δημιουργίας οικογένειας φαντάζουν πλέον απραγματοποίητες.

 Σήμερα, ίσως το ποιοτικότερο και παραγωγικότερο τμήμα της ελληνικής κοινωνίας βρίσκεται εκτός οικονομικού και παραγωγικού χάρτη ή υποαπασχολείται.

Αν και η Νέα Γενιά και ιδίως οι ηλικίες 25 έως 35 ετών είχε αρχίσει να αντιλαμβάνεται ότι υπήρχαν παράγοντες πολιτισμικοί και κοινωνικοοικονομικοί που υπονόμευαν τις  προοπτικές της , η οικονομική κρίση ήρθε να επισπεύσει την αλλαγή στην πολιτική συμπεριφορά.

 Νέα δίπολα δημιουργήθηκαν, η οικογενειακή στήριξη αποδυναμώθηκε και  η πόλωση που εμπόδιζε την κινητικότητα των νέων ψηφοφόρων έπαψε να υπάρχει.

Στις εκλογές αυτές είχαμε μια ηλικιακή τομή. Στις ηλικές 18-34 το 83% δεν ψηφισε πασοκ-νδ. Συγκυριακό;απλό σύμπτωμα. Απογοήτευση, διαμαρτυρία, οργή, ριζοσπαστισμός, αλλαγή, έλλειψη προσανατολισμου; Δεν ξέρω. Σίγουρα όμως δεν είναι μια στατική κατάσταση. Είναι , μια μεταβαλλόμενη πραγματικότητα που δεν μπορούμε να αγνοήσουμε , πρέπει να μας προβληματίσει αλλά δεν πρέπει να την φοβηθούμε και να την βάλουμε απέναντι.

Αναπόδραστα, η σημερινή γενιά θα ξανασυγκεντρωθεί γύρω από κάποια αφήγηση, ένα εθνικό πρόταγμα που θα καθορίσει και τη μορφή της χώρας για τα επόμενα χρόνια.

 Όπως ήταν το αίτημα για την αποκατάσταση και εμπέδωση μιας  σύγχρονης δημοκρατίας, αργότερα το αίτημα για την Αλλαγή και  πιο πρόσφατα το αίτημα για τον εκσυγχρονισμό, αιτήματα που παραμένουν επίκαιρα γιατί ποτέ δεν ολοκληρώθηκαν αφού υπονομεύθηκαν από την τρέχουσα κουλτούρα,  παρόλα αυτά συγκίνησαν και κινητοποίησαν τη νέα γενιά και βρήκε ακόμα και πολιτική εκπροσώπηση.

Έτσι και τώρα θα προβάλλει ένα νέο εθνικό αφήγημα.

Χρειάζεται όμως να απαντήσουμε στα αίτια που οδήγησαν την κοινωνία στο σημερινό αδιέξοδο για να μπορέσουμε να δώσουμε ιστορικότητα στο παρόν επικαιροποιώντας το παρελθόν. Για αυτά έχουν γραφεί και λεχθεί πολλά.

 Άλλωστε, σημασία έχει τι κάνουμε από εδώ και πέρα

Πολύ σύντομα θα πω ότι είχαμε την ευκαιρία τα τελευταία δέκα χρόνια να αλλάξουμε τη ζωή μας και δεν το κάναμε έτσι όπως θα μπορούσαμε. Είχαμε ένα πολιτικό σύστημα που λειτούργησε ως επιταχυντής της ολικής κρίσης αφού εξέθρεψε την κομματοκρατία και ενίσχυσε τη δημοσιονομική ασωτία του κράτους. Προσθέτω τη  διάβρωση όλων των εκφάνσεων της δημόσιας ζωής από το κράτος, την  επανειλημμένη αποτυχία των μεταρρυθμίσεων στην Ελλάδα αλλά και τη δυσπιστία για τα  πολιτικά κόμματα και μια απογοήτευση από την πολιτική. Η κρίση βρήκε τη χώρα ανοχύρωτη και απροετοίμαστη σε επίπεδο εξουσίας, οικονομίας, κοινωνικών δομών και κυρίως νοοτροπίας. Λίγοι μπήκαν στον κόπο να εξηγήσουν με ειλικρίνεια την είσοδό μας σε μια σκληρή πραγματικότητα. Και ακόμα λιγότεροι μπόρεσαν να ακούσουν, αφού οι φωνές του λαϊκισμού και της αντίδρασης ήταν πολλές .

Επομένως, το νέο εθνικό αφήγημα, δεν μπορεί παρά να απαντά θετικά και να ανατρέπει  όσα μας καταδίκασαν σε υστέρηση.

Δεν μπορεί παρά να παρουσιάζει ένα σύνολο κυρίαρχων αντιλήψεων, θεσμών και τρόπων λειτουργίας, συμπεριφορών και πεπραγμένων, εκφάνσεις μιας ολόκληρης κοινωνίας, που θέλει να βλέπει τα πράγματα να πηγαίνουν μπροστά.

 Ένα αφήγημα που δημιουργεί αναχώματα στην υποχώρηση του δημοσίου συμφέροντος προς αποφυγή του πολιτικού κόστους, που απελευθερώνει τη διακυβέρνηση από το πελατειακό κράτος.

 Ένα αφήγημα που απομονώνει την ελαστική ηθική στη δημόσια ζωή και αποκαθιστά την ηθική στάση ως ζωτική ανάγκη στο δημόσιο βίο. 

Ένα αφήγημα που  μπορεί να επιβεβαιώσει καθημερινά και με ρεαλιστικό τρόπο τα οράματά μας, να  ενθαρρύνει συλλογικότητες σε ένα πλαίσιο κοινωνικής συνευθύνης,  να ενδυναμώσει τις σχέσεις πολίτη με κοινωνία και πολιτεία.

Ναι, μπορούμε να συζητήσουμε πλέον ανοιχτά και με τα διδάγματα πολύ πρόσφατα, για το ποιοι είμαστε, που θέλουμε να ανήκουμε, τι αναθεωρούμε, τι αφήνουμε και τι επιδιώκουμε, τι περιεχόμενο δίνουμε στην ανανέωση, γιατί οι υπάρχουσες μεταρρυθμιστικές δυνάμεις αδυνατούν διαχρονικά να φέρουν ολική ανατροπή παρά τις προσπάθειές τους. Έχουμε πλέον καταγεγραμμένη μια πυκνή ιστορία προσπαθειών, πρωτοβουλιών, επιτυχιών και αποτυχιών που μας επιβάλλει να απαντήσουμε στα ερωτήματα αυτά με ειλικρίνεια, αυτοκριτική και αλήθεια, βλέποντας την αδυναμία μιας κοινωνίας που δεν έγινε τελικά ποτέ αυτοδύναμη.

Προφανώς, ένα νέο εθνικό αφήγημα δεν εξαντλείται στην παιδεία και τον πολιτισμό μας. Αφορά τη θέση μας στο κόσμο, τη λειτουργία της δημοκρατίας μας, το παραγωγικό μας μοντέλο, κοινωνικές συμφωνίες για πολιτικές στήριξης, πώς δημιουργούμε μια κοινωνία ευκαιριών και ισότητας , μια δίκαιη κοινωνία.

Όμως , η παιδεία και μόνο  αυτή  μπορεί να διαχέει μια αξιακή κολτούρα σε όλο και πιο πολλούς. Μια παιδεία που δεν περιορίζεται στο χώρο της εκπαίδευσης αλλά έχει να κάνει με το πολιτικό παράδειγμα, τους διαμορφωτές κοινής γνώμης, τα νέα κοινωνικά κινήματα, τις κινήσεις πολιτών. 

ΙΙ. Η πολιτισμική αυτή ανατροπή που βρίσκεται στον πυρήνα του νεόυ εθνικού αφηγήματος έρχεται να προετοιμάσει δημιουργικά και με ασφάλεια ένα διάλογο για τις πολιτικές εκείνες που μπορούν να αφορούν τη γενιά μας και αυτή που έρχεται αφού βέβαια εξασφαλισθεί η επιβίωσή της μέσα σε συνθήκες σταθερότητας.

Παράδειγμα

Να δούμε γιατί οι πρωτοπόρες και καινοτόμες χώρες δαπανούν το 65% των πόρων στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια και 35% στην τριτοβάθμια ενώ εμείς το αντίστροφο και αν και εμείς αντιστρέψουμε την πολιτική αυτή αν μπορούμε να  προχωρήσουμε σε μισθολογικές αυξήσεις και κίνητρα σε εκπαιδευτικούς αυξάνοντας όμως  το εκπαιδευτικό ωράριο που είναι το μικρότερο στην Ευρώπη!

Να μιλήσουμε για πραγματικό Καλλικράτη και αποκέντρωση στην παιδεία όπου τα σχολεία θα είναι αυτόνομες μονάδες με ΔΣ και πιτροπές γονέων ενώ οι Δήμοι θα αναλαμβάνουν, έχοντας πόρους μέσα από αποκέντρωση και της φορολογίας, την χρηματοδότηση των σχολείων και την πληρωμή  των εκπαιδευτικών.

Να συζητήσουμε αν πρέπει να δώσουμε έμφαση στην τεχνική εκπαίδευση και να δούμε γιατί πχ Αυστρία και Γερμανία , που έχουν τα μικρότερα ποσοστά ανεργίας στους νέους, κατευθύνουν το 70% των μαθητών στην τεχνική εκπαίδευση.

Να αξιολογήσουμε το γεγονός ότι χωρίς να υπολογίσουμε όσους σπουδάζουν στο εξωτερικό, οι σπουδαστές και φοιτητές της χώρας είναι περίπου τα ¾ της προ-παραγωγική γενιάς και αν αυτό το μοντέλο πλέον το θέλουμε.

Γιατί το Βέλγιο με πληθυσμό ίδιο με εμάς έχει τους μισούς διδάκτορες και κατά πόσο οι διδάκτορες πρέπει να κατευθύνονται και στον ιδιωτικό τομέα όπου μπορούν να ενισχύσουν τη νέα επιχειρηματικότητα και απασχόληση.

Να συζητήσουμε για την ευελιξία του πανεπιστημίου,αν έχει κλείσει ο κύκλος της αποκλειστικής κρατικής χρηματοδότησης και πώς αναβαθμίζουμε την ποιότητα μέσα από την εξειδίκευση .

Πώς δημιουργούμε ένα σύστημα πιστοποίησης προσόντων και ανάπτυξης οριζόντιων ικανοτήτων, ειδικά για μια γενιά που έχει πλέον αρκετές εργασιακές και διοικητικές εμπειρίες.

Πώς συνδέουμε τις παραγωγικές με τις κοινωνικές ανάγκες  και πώς κατευθύνουμε το μεγαλύτερο ποσοστό των νέων επιστημόνων και επαγγελματιών, όχι μόνο στην έρευνα και τις κοινωνικές επιστήμες αλλά στους αναπτυξιακούς τομείς που η χώρα έχει αποφασίσει.

Πώς ενθαρρύνουμε την επιχειρηματικότητα, τη δημιουργία  και το λελογισμένο ρίσκο , έννοιες που ταυτίζονται με τους νεους, στην οικονομία.

Να συζητήσουμε με την ΕΕ πώς θα εξασφαλίσουμε μια εξ ποστ αξιολόγηση των προγραμμάτων και των χρηματοδοτήσεων ώστε η ροή της χρηματοδότησης να συναρτάται και από τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, τεχνογνωσίας και την  αποτελεσματικότητα.

Να αναζητήσουμε νέες επενδυτικές πρωτοβουλίες που δεν εξαρτώνται άμεσα από την μακροοικονομική κατάσταση της χώρας και αυτή του  χρηματοπιστωτικού συστήματος  αλλά απελευθερώνουν το κράτος ή τον ιδιώτη από το ρίσκο μιας επιχειρηματικής  ενέργειας και το μεταφέρουν στον επενδυτή.

Να συζητήσουμε για την ενίσχυση της μεσαίας τάξης αφού βέβαια εξασφαλίσουμε ότι θα συνεχίσει να υπάρχει μεσαία τάξη μιας και η αποσάρθρωσή της είναι ραγδαία και τα κοινωνικοοικονομικά της χαρακτηριστικά μεταβάλλονται καταιγιστικά.

Να συζητήσουμε εν τέλει για τις ανισότητες, για τις αναγκαίες διαρθρωτικές αλλαγές και την αύξηση του ανταγωνισμού .

Να δώσουμε ευκαιρίες σε όσους έπαψαν να ελπίζουν, σε όσους έχουν αδρανήσει. Να ξαναπάρουμε τη ζωή στα χέρια μας.

ΙΙΙ. Φτάνω και ολοκληρώνω με το θέμα της πολιτικής εκπροσώπησης:

H θέση μου είναι ότι η χώρα μπορεί να ξεπεράσει την κρίση παρά μόνο αν η αποδεδειγμένη ικανότητα λίγων δυστυχώς προσώπων συνδυαστεί με την ανάδειξη νέων δυνάμεων στην πολιτική εκπροσώπηση της κεντρικής γενιάς.

Μπορεί να υπάρξει νέο εθνικό αφήγημα εάν δεν υπάρξουν νέα πρόσωπα που θα το συνδιαμορφώσουν; Μπορεί να υπάρξει διάλογος για τις  πολιτικές που θα υπηρετήσουν ή θα εξυπηρετήσουν το νέο αυτό αφήγημα αν δεν υπάρξουν νέα πρόσωπα που θα επανασυστήσουν δεσμούς εμπιστοσύνης με τις πλατειές μάζες, που θα προέρχονται από αυτές  και θα φέρουν μπροστά έννοιες που έχουν ξεχαστεί;. Μπορεί να υπάρξουν όλα τα παραπάνω αν δεν βγουν στο προσκήνιο συμπολίτες μας που βίωσαν και βιώνουν όσα συζητάμε σήμερα; Μπορούν να εφαρμόσουν ένα σχέδιο για τη χώρα πολιτικές δυνάμεις που δεν θα έχουν στην πρώτη γραμμή νέους αυτής της γενιάς;

Οι μεταρρυθμίσεις και οι μεγάλες αλλαγές απαιτούν κοινωνικές συμμαχίες και ηγέτες. Σήμερα οι προϋποθέσεις αυτές φαίνεται ότι δεν υπάρχουν. Γι’ αυτό χρειαζόμαστε νέες πολιτικές δυνάμεις που δεν ωραιοποιούν , δεν κρύβονται και μπορούν να συνθέσουν δημιουργικά.

Βιώσαμε τα τελευταία χρόνια τέσσερεις μεγάλες αποτυχίες του πολιτικού συστήματος .

Η πρώτη αφορά τη συνολική αποτυχία της πολιτικής ελίτ και κυρίως της νεοδημοκρατικής διακυβέρνησης να διαχειριστεί τα κεκτημένα της προηγούμενης περιόδου και να προετοιμάσει τη χώρα για τις απαιτήσεις της ευρωζώνης. Το μόνο που κατάφερε ήταν να παραδώσει μια χρεωκοπημένη χώρα αλλά η ανάμνησή της να είναι ακόμα σε κάποιους θετική αφού απέφυγε τις συγκρούσεις και τις αλλαγές .Η αποτυχία αυτή, οι διαχρονικές υστερήσεις  και οι αστοχίες της επόμενης κυβέρνησης έφεραν το Μνημόνιο.

Η δεύτερη αποτυχία αφορά την εφαρμογή και την αδυναμία εφαρμογής του Μνημονίου αφού  απέτυχαν και τα δύο πρόσωπα του ΠΑΣΟΚ .Αυτό που ήταν συνδεδεμένο με τις κοινωνικές κατακτήσεις αλλά και με τις λαικίστικες πρακτικές αφού οι συνθήκες πλέον δεν το επέτρεπαν. Και αυτό που ήταν συνδεδεμένο με την ανάγκη μεταρρυθμίσεων και εκσυγχρονισμού, αφού, ακόμα και αν τα πρόσωπα ήταν διαφορετικά, η αδυναμία της κυβέρνησης να προωθήσει και να υλοποιήσει ένα εθνικό σχέδιο μεταρρυθμίσεων ή να τις κάνει μισές και να τις παίρνει πίσω  , καταβαράθρωσε τις όποιες αντίστοιχες δυνάμεις υπήρχαν και εμπέδωσαν την πεποίθηση ότι η παράταξη δεν είχε επαρκείς και ικανές δυνάμεις να φέρει εις πέρας ένα τέτοιο σχέδιο. Σ’αυτό προσθέτω την ανέξοδη, ανεύθυνη και καταστροφική στάση των υπολοίπων κομμάτων και κυρίως της ΝΔ.

Η  τρίτη μεγάλη αποτυχία που βαρύνει συνολικά το πολιτικό σύστημα ήταν ο μη σχηματισμός κυβέρνησης μετά τις εκλογές της 6^ης Μαίου και η αστάθεια, που μπορεί να οδηγήσει και σε κατάρρευση της χώρας.

Τέλος, αποτυχία του συστήματος είναι η απουσία οποιασδήποτε συζήτησης για το μέλλον της ελληνικής κοινωνίας και μιας ιδεολογικής αντιπαράθεσης.

Η αποπολιτικοποίηση αυτή σε συνδυασμό με την οικονομική και κοινωνική κρίση λείανε το έδαφος για την ανάπτυξη ισοπεδωτικών απολίτικων αντιλήψεων.Τα άκρα ενισχύθηκαν πολλώ δε μάλλον όταν αυτά απέκτησαν πολιτική, κοινοβουλευτική ακόμα και ακαδημαική κάλυψη ή ακόμα και όταν κομμάτια του επιχειρηματικού, ακαδημαικού, συνδικαλιστικού , μιντιακού και πολιτικού κατεστημένου άρχισαν να επενδύουν στη νέα πολιτική κατάσταση που διαμορφώνεται χτίζοντας γέφυρες με αυτή και δικαιολογώντας φαινόμενα πολιτικής ανομίας και ισοπέδωσης.

Σαυτές τις αποτυχίες έρχεται να απαντήσει η αναγκαιότητα μιας νέας συλλογικότητας που θα μας οδηγήσει σύντομα σε μια νέα κοινωνική και πολιτική οργάνωση.

Η συζήτηση είναι πλέον ανοιχτή  και είναι αρκετοί εκείνοι από διάφορους χώρους πολιτικούς, κοινωνικούς, επαγγελματικούς, τις γειτονιές και τα κοινωνικά δίκτυα που μπορούν να συζητήσουν και να συνθέσουν ένα νέο δημόσιο πολιτικό χώρο.

Έναν χώρο  που θα έχει τις αναφορές του στην ευρύτερη κεντροαριστερά

Μια συλλογικότητα που  θα δημιουργεί παράλληλα τις κατάλληλες πολιτικές και οργανωτικές προϋποθέσεις για να συζητήσει και ισως υποδεχθεί   τον έστω και μικρό εν ελλάδι μεταρρυθμιστικό χώρο της ευρωπαικής κεντροδεξίας που θα προστρέξει ύστερα από την πιθανότατη αδυναμία της ευκαιριακής συλλογικής και συσπειρωμένης παραταξιακής ηγεσίας να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις των καιρών και τη διάσωση της χώρας

Αλλά και της αυτοαποκαλούμενης αριστεράς που αντιμέτωπη με την σκληρή πραγματικότητα  την οποία είτε αγνοεί είτε ηθελημένα αποκρύπτει, θα   διαψεύσει όσους πίστευαν ότι είναι στοχοπροσηλωμένη στην ευρωπαική προοπτική της χώρας και την υιοθέτηση ενός νέου πολιτικού αφηγήματος όπως αυτό περιγράφηκε πιο πάνω.

Γιατί κυρίως η Κεντροαριστερά;

Η Κεντροαριστερά, ,  αποτέλεσε τα τελευταία είκοσι χρόνια το βασικό φορέα πολιτικών για την Αυτονομία, αλληλεγγύη, κοινωνική δικαιοσύνη και δημοκρατία, ισότητα όχι μόνο στο εσωτερικό των κρατών, αλλά και μεταξύ των κρατών όλου του κόσμου. Είναι ο πολιτικός χώρος που προσδοκούσε να  κάνει την Ευρωπαϊκή Ένωση «μεγαλύτερη, καλύτερη, ισχυρότερη»

• Μεγαλύτερη διευρύνοντάς την,
• Καλύτερη φέρνοντάς την πιο κοντά στον απλό πολίτη,
• Ισχυρότερη ενδυναμώνοντας τον παγκόσμιο ρόλο της.

Είναι ο χώρος που στηρίχθηκε στην κεντρική γενιά σε όλες τις ιστορικές του φάσεις, και ειδικά στις στιγμές εκείνες που χρειάστηκε μια φυγή προς τα εμπρός.

Ο πολιτικός αυτός χώρος θα  συνεχίσει , παρά την εκλογική κατάρρευση του ΠΑΣΟΚ και πιθανά να είναι και ο πρώτος που θα ανασυντεθεί.. Άλλωστε οι ιδέες δεν παύουν να υπάρχουν. Το περιθώριο όμως για την ανάπτυξη και την ηγεμονία αυτών των ιδεών είναι άγνωστο ποιο θα είναι.    Χρειάζεται όραμα και πραγματική ελπίδα, πρωτοβουλίες και  οργάνωση, διάθεση και πίστη, ένα μεγάλο εμείς .Χρειάζεται, γιατί μας λείπει, λόγος αυτοκριτικός, αληθινός, σύγχρονος και βιωματικός. Είμαι σίγουρος ότι εκεί έξω υπάρχουν αυτοί οι άνθρωποι .

Οι εξελίξεις είναι δυναμικές.

Ίσως για πολιτικές αλλαγές  να υπάρξει χρόνος.

 Ελπίζω και για τη χώρα.