http://www.metarithmisi.gr/el/readText.asp?textID=835
Για λίγους προέδρους των ΗΠΑ είχαν γεννηθεί αυξημένες προσδοκίες σε ολόκληρη την ανθρωπότητα.. Ακόμα λιγότεροι πρόεδροι παρουσιάστηκαν ως σύμβολα μιας νέας εποχής πριν εκλεγούν στο ύπατο αξίωμα αλλά κλήθηκαν πολύ γρήγορα να παραγάγουν άμεσα αποτελέσματα. Στο πρόσωπο του Barack Obama συντρέχουν όλα τα παραπάνω. . Η οικονομική κρίση, η αλλαγή πλεύσης της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής και η αναβάθμιση της θέσης των ΗΠΑ στο εξαιρετικά ρευστό παγκόσμιο σκηνικό, επιτάχυναν το πέρασμα του Οbama από μια μεσσιανική αποτύπωση της παρουσίας του στη σύγχρονη πολιτική ιστορία στην πραγματική πολιτική.
Οι προκλήσεις για τον Barack Obama είναι ευδιάκριτες. Για τους Αμερικανούς τουλάχιστον , η επιτυχής αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης, η διευθέτηση των δύο πολέμων σε Ιράκ και Αφγανιστάν και η βλάβη που αυτοί έχουν προκαλέσει στην εικόνα των ΗΠΑ καθώς και η ασφάλεια απέναντι στο διαρκή κίνδυνο της τρομοκρατίας αποτελούν θέματα πρώτης προτεραιότητας, που η εποχή G.W. Bush κληροδότησε στο νέο πρόεδρο των ΗΠΑ. Είναι φανερό, ότι ο Οbama θα κριθεί και από το κατά ποσό θα μπορέσει να διαχειριστεί επιτυχώς ή και να αναστρέψει την ήδη διαμορφωθείσα κατάσταση. Είναι επίσης, όμως, φανερό ότι ο Οbama πέρα από τις παραπάνω προκλήσεις , θα προσπαθήσει να αξιοποιήσει τη συγκυρία προκειμένου να δημιουργήσει μια δική του νέα προοπτική για την προεδρία του και κατ’επέκταση για τη χώρα του αναδεικνύοντας ένα διαφορετικό κοινωνικό και οικονομικό μοντέλο ανάπτυξης για τις ΗΠΑ, στο οποίο θα αναφερθούμε στη συνέχεια.
Στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής και ασφάλειας η κυβέρνηση Οbama έχει κάνει ήδη αρκετά βήματα και ο μέχρι τώρα απολογισμός εντυπωσιάζει. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε την ανακοίνωση του προέδρου για αποχώρηση των περισσοτέρων αμερικανικών στρατευμάτων από το Ιράκ μέχρι τον Αύγουστο του 2010, το κλείσιμο του Guandanamo , τη δημόσια εμφατική του δέσμευση , ότι οι ΗΠΑ δεν θα ξαναχρησιμοποιήσουν βασανιστήρια, το άνοιγμά του στο μουσουλμανικό κόσμο και το Ιράν, τη στενότερη συνεργασία με την ΕΕ, την εξομάλυνση των ρωσο-αμερικανικών σχέσεων με την πιθανή εγκατάλειψη του σχεδίου αντιπυραυλικής ασπίδας και φυσικά την εμπέδωση της οικονομικής συνεργασίας με την Κίνα προς διασφάλιση κοινών συμφερόντων ( έλλειμμα και εξαγωγές)
Στον τομέα, όμως, της οικονομίας η κατάσταση είναι αρκετά δυσκολότερη και η κριτική που δέχεται ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ εντονότερη. Την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές ο Β.Obama ολοκλήρωνε στη Βουλή των Αντιπροσώπων την ομιλία του για το πακέτο αναθέρμανσης της αμερικανικής οικονομίας. Μετρήσεις των εγκύρων ινστιτούτων Gallup, Pew και Zogby δείχνουν ότι η δημοφιλία και η αποδοχή του Ομπάμα τους πρώτους δύο σχεδόν μήνες της προεδρίας του είναι μεγαλύτερες από εκείνες των L. Johnson, R.Nixon, D.Reagan και B.Clinton, που ανέλαβαν με ανάλογες προσδοκίες. Το 48% των αμερικανών πολιτών πιστεύει ότι η οικονομία θα ανακάμψει και 6 στους 10 ότι η προσωπική τους οικονομική κατάσταση θα βελτιωθεί. Αρκετοί, όμως, πολιτικοί και σχολιαστές εγκαλούν τον Ομπάμα για λάθη και καθυστερήσεις με διαφορετική αφετηρία ο καθένας.
Μερικοί θεωρούν ότι ο Οbama καταστροφολογεί προκειμένου να καλλιεργήσει το έδαφος για μια επεκτατική δημοσιονομική πολιτική κατά τα πρότυπα αυτής που είχε ασκήσει ο F.D.Roosevelt. Σημειώνουν, ότι σήμερα ο δείκτης ανεργίας είναι περίπου στο 1/3 από αυτόν που είχε στο πρώτο έτος ο Roosevelt και το ίδιο έτος ο δείκτης του χρηματιστηρίου ήταν 75% χαμηλότερα από το 1929 σ’αντίθεση με ό,τι συμβαίνει τώρα. Για τους ίδιους, η διόγκωση του ελλείμματος με την ταυτόχρονη αύξηση του ελλείμματος ισοζυγίου πληρωμών θα υποθηκεύσουν το μέλλον των επόμενων γενεών και δεν θα απαντήσουν με επιτυχία στην κρίση.
Άλλοι θεωρούν ότι ο Οbama είναι αρκετά διστακτικός. Οι θιασώτες της επιθετικής επεκτατικής δημοσιονομικής πολιτικής εκτιμούν ότι το ποσό που θα διατεθεί σύμφωνα με το σχέδιο για την αναθέρμανση της αμερικανικής οικονομίας, δεν καλύπτει ούτε το ½ των αναγκών με αποτέλεσμα νέες απολύσεις, περικοπές σε προγράμματα και αναβολή δημοσίων επενδύσεων. Η ανεργία αυξάνει και πολλοί προβλέπουν ότι το καλοκαίρι θα είναι διψήφια. Για τη διάσωση του τραπεζικού συστήματος προβλέπεται ότι θα απαιτηθούν περίπου 2 τρις δολάρια ενώ δεν έχουν ακόμα κοστολογηθεί με ακρίβεια από τον Υπουργό Οικονομίας Timothy Geitner τα τοξικά προϊόντα. Επομένως, 3 περίπου τρις$ που αντιστοιχούν στο 20% του ΑΕΠ θα απαιτηθούν άμεσα για την αντιμετώπιση της κρίσης.
Κατά τα φαινόμενα, ο πρόεδρος Obama κλίνει προς την άσκηση μιας σταδιακά κλιμακούμενης επεκτατικής δημοσιονομικής πολιτικής, με ενίσχυση της κρατικής παρεμβατικότητας και ενδυνάμωση του ομοσπονδιακού στοιχείου σε όλο το εύρος των πολιτικών. Λαμβανομένων υπόψη και των προεκλογικών του δεσμεύσεων, μπορεί να συναχθεί το συμπέρασμα, ότι πρόεδρος Obama αξιοποιώντας τη βαθειά κρίση θα επιδιώξει τον μετασχηματισμό του οικονομικού και κοινωνικού μοντέλου των ΗΠΑ χρησιμοποιώντας την πλατφόρμα της ελπίδας και φέρνοντας στο προσκήνιο τη δυναμική πλέον συνιστώσα του αμερικανικού πολιτικού συστήματος των ΗΠΑ, τη νέα γενιά . H εσωτερική ατζέντα του Οbama είναι η πιο φιλόδοξη από την εποχή του L.Johnson. Η παρουσία της ομοσπονδιακής κυβέρνησης θα είναι αποφασιστική σε αλλαγές όπως : η μεγαλύτερη προσβασιμότητα του εκπαιδευτικού συστήματος από το δημοτικό μέχρι και το κολλέγιο κυρίως στις ημιαστικές περιοχές, η σημαντική κρατική οικονομική ενίσχυση των φοιτητών, η διεύρυνση της βάσης εκείνων που δικαιούνται δωρεάν παροχή υπηρεσιών υγείας, φροντίδας και περίθαλψης, οι ενεργειακές πολιτικές με την ενίσχυση των ήπιων μορφών ενέργειας και απεξάρτησης από το πετρέλαιο, η διατήρηση του πλουραλιστικού χαρακτήρα της αμερικανικής δημοκρατίας με τον παράλληλο, όμως, περιορισμό των δεσμών εξαρτήσεως αυτής με lobbies, ομάδες πίεσης-συμφερόντων, ο επιμελέστερος έλεγχος της τραπεζικής αγοράς, η νέα μεταναστευτική πολιτική κ.α.
Αυτή η προοπτική για τον Obama είναι και η πιο κρίσιμη- Να ανταποκριθεί ,δηλαδή, όχι μόνο στις σημερινές προκλήσεις αλλά και να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις ώστε η αμερικανική κοινωνία να συνεχίσει να είναι στην πρωτοπορία.
Ο Θανάσης Κοντογεώργης είναι δικηγόρος.
